شلی مفاصل: علل و راه‌های مدیریت آن
شلی مفاصل (Hypermobility) و تأثیرات آن بر سلامت بدن
شلی مفاصل یا هایپرموبیلیتی، به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن مفاصل فرد قابلیت حرکت بیشتری نسبت به دامنه حرکتی طبیعی خود دارند. این وضعیت می‌تواند به طور طبیعی در برخی افراد وجود داشته باشد و حتی برخی از افراد ممکن است بدون هیچ مشکلی از این ویژگی برخوردار باشند. اما در برخی موارد، هایپرموبیلیتی می‌تواند به مشکلاتی برای فرد ایجاد کند، از جمله درد، آسیب‌دیدگی‌های مکرر، و مشکلات مرتبط با ساختارهای عضلانی-اسکلتی. در این مقاله به علل، علائم، درمان‌ها و پیشگیری‌های مربوط به عارضه پرداخته خواهد شد.
مطالب مرتبط: سندرم بیش حرکتی مفاصل چیست؟ علائم و درمان آن
تعریف و علل شلی مفاصل
این عارضه زمانی رخ می‌دهد که رباط‌ها و بافت‌های نرم اطراف مفصل از انعطاف‌پذیری بیشتری برخوردار باشند. این وضعیت معمولاً به دلیل نقص در ساختار پروتئین‌هایی مانند کلاژن که مسئول استحکام بافت‌های همبند بدن هستند، به وجود می‌آید. این نقص می‌تواند منجر به افزایش دامنه حرکتی مفاصل و کاهش ثبات آن‌ها شود.
علل شلی مفاصل:
- ژنیتیکی: یکی از اصلی‌ترین علل شلی مفاصل، عوامل ژنتیکی است. برخی از افراد به طور طبیعی دارای انعطاف‌پذیری بیشتر در مفاصل خود هستند که ممکن است ارثی باشد. به این افراد معمولاً «افراد با مفاصل انعطاف‌پذیر» گفته می‌شود.
- سندرم‌های مادرزادی: برخی اختلالات ژنتیکی مانند سندرم مارفان، سندرم ادواردز یا سندرم اهرناتز می‌توانند باعث این آسیب شوند.
- پوسیدگی و تحلیل رفتن بافت‌ها: در برخی موارد، با گذر زمان و به علت استفاده مفرط یا آسیب‌های مکرر به مفاصل، ساختار بافت‌ها ضعیف می‌شود که منجر به هایپرموبیلیتی می‌شود
علائم شلی مفاصل
علائم شلی مفاصل می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. برخی افراد ممکن است بدون هیچ گونه مشکل عمده‌ای با شلی مفاصل زندگی کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است از درد و آسیب‌های مفصلی رنج ببرند. شایع‌ترین علائم عبارتند از:
- درد مفاصل: افراد مبتلا به هایپرموبیلیتی معمولاً دردهای مزمن در نواحی مختلف بدن، به ویژه در مفاصل شانه، زانو، مچ دست و کمر، را تجربه می‌کنند.
- بی‌ثباتی مفصل: شلی مفاصل می‌تواند باعث کاهش ثبات مفاصل شود، که این امر خطر آسیب‌دیدگی و در رفتگی مفصل را افزایش می‌دهد.
- آسیب‌های مکرر: افرادی که مفاصل شل دارند، ممکن است بیشتر دچار پیچ‌خوردگی، دررفتگی و کشیدگی رباط‌ها شوند.
- خستگی عضلانی: برای جبران کمبود ثبات در مفاصل، عضلات بیشتر کار می‌کنند، که ممکن است منجر به خستگی عضلانی و درد عضلات شود.
تشخیص هایپرموبیلیتی
تشخیص هایپرموبیلیتی معمولاً شامل یک معاینه فیزیکی توسط پزشک یا متخصص اصلاحی است که در آن پزشک یا متخصص اصلاحی دامنه حرکتی مفاصل مختلف را ارزیابی می‌کند. برخی از متخصصان ممکن است از شاخص بی ثباتی مفصل (Beighton Score) برای ارزیابی شلی مفاصل استفاده کنند. این آزمون شامل مجموعه‌ای از حرکات برای ارزیابی دامنه حرکت مفاصل است.
درمان شلی مفاصل
در حالی که درمان هایپرموبیلیتی نمی‌تواند وضعیت انعطاف‌پذیری مفاصل را تغییر دهد، می‌توان از روش‌هایی برای مدیریت علائم و جلوگیری از آسیب‌های بیشتر استفاده کرد:
تمرینات تقویتی
یکی از روش‌های مؤثر در درمان شلی مفاصل، تقویت عضلات اطراف مفاصل است. این تمرینات می‌توانند به ثبات بیشتر مفاصل کمک کنند و از آسیب‌های بیشتر جلوگیری نمایند. متخصصان اصلاحی ممکن است تمرینات خاصی را برای تقویت عضلات و بهبود حرکت صحیح مفاصل طراحی کنند.
استفاده از بریس‌ها و وسایل حمایتی
برای جلوگیری از آسیب به مفاصل، استفاده از بریس‌ها یا وسایل حمایتی در مفاصل خاص می‌تواند مفید باشد. این وسایل می‌توانند از حرکت بیش از حد مفصل جلوگیری کرده و به آن استحکام بدهند.
مدیریت درد
داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) و سایر مسکن‌ها ممکن است برای کاهش درد و التهاب ناشی از شلی مفاصل تجویز شوند. در برخی موارد، پزشک ممکن است درمان‌های خاص مانند تزریق کورتیکواستروئید را برای کاهش التهاب و درد پیشنهاد کند.
اجتناب از آسیب‌دیدگی‌های بیشتر
افرادی که شلی مفاصل دارند، باید از فعالیت‌هایی که خطر آسیب‌دیدگی برایشان بیشتر است، اجتناب کنند. فعالیت‌هایی که نیاز به حرکت‌های شدید یا پیچ‌خوردگی‌های مفصل دارند، می‌توانند مشکلات را تشدید کنند.
نتیجه‌گیری
شلی مفاصل یک وضعیت شایع است که در برخی افراد ممکن است بدون ایجاد مشکل خاصی وجود داشته باشد، اما در برخی موارد می‌تواند منجر به درد و آسیب‌های مکرر مفصلی شود. درک علائم، تشخیص به‌موقع و درمان‌های مناسب می‌توانند به افراد مبتلا به شلی مفاصل کمک کنند تا از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری کنند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند
ویدیو زیر به معرفی مناسب تقویت و پایداری مفاصل و عضلات می پردازد:
منابع مرتبط:
Joint Hypermobility Syndrome: Symptoms, Causes, Diagnosis & Treatments
